Zagrożenia elektryczne w działaniach straży pożarnej

W dzisiejszych czasach straż pożarna nie jest tylko kojarzona z gaszeniem pożarów, już blisko ponad 70% działań strażaków w głównej mierze dotyczy innych działań, min. zdarzeń drogowych, wypadkach związanych z ruchem drogowy, kolejowym, katastrof budowlanych, powodzi, usuwanie skutków nawałnic, poszukiwań osób. Ten bardzo szeroki zakres ratowniczej działalności niesie ze sobą wiele niebezpiecznych sytuacji. Strażacy narażeni są na wiele zagrożeń w tym elektrycznych. Praca ich wiąże się często z działaniami blisko linii wysokiego napięcia, usuwaniu wiatrołomów na drogach, ratowania ludzi w katastrofach budowlanych, w wypadkach drogowych z udziałem samochodów z napędem elektrycznym, wydobywanie ofiar wypadku po kolizji pojazdu ze słupem energetycznym. Same pożary w dużej mierze spowodowane są często wynikiem awarii domowej sieci elektrycznej oraz użytkowanych urządzeń elektrycznych. Pojawia się ostatnio również temat paneli fotowoltaicznych, w Polsce to już liczba 7000 pożarów rocznie tych instalacji. Przed ratownikami realnie pojawia się również nowe wyzwania podczas akcji przy wypadkach z udziałem pojazdów z napędem hybrydowym i elektrycznym, które stają się co raz bardziej popularne Flota pojazdów w Europie przekracza już 600 000. Większość producentów samochodów elektrycznych publikuje przewodniki dostępne w Internecie, dotyczące postępowania w razie wypadku, które dostarczają informacji o tym, czy zwora serwisowa została zamontowana w pojeździe oraz gdzie jest zlokalizowana.

Zagrożenia związane z działaniem urządzeń elektrycznych to przede wszystkim:

• pożary,
• wybuchy,
• ryzyko pojawienia się łuku elektrycznego - wyładowania elektrycznego w powietrzu zachodzącego pomiędzy przewodami lub przewodem i podłożem,
• szkodliwe działanie pola elektrycznego i elektromagnetycznego na organizm ludzki: porażenia i oparzenia prądem elektrycznym, niosące ryzyko nawet zgonu.

Już samo zjawisko łuku elektrycznego jest bardzo złożone i związane z takimi zagrożeniami jak: wysokie temperatury (do 19 000°C), siła wybuchu (fale ciśnienia), wysoki poziom hałasu, latające cząstki roztopionych metali oraz bardzo jasne światło, jak również promienie UV. Obrażeniami, na które narażony jest strażak przy wystąpieniu tego zjawiska mogą być: oparzenia, uszkodzenia wzroku, uszkodzenie płuc, tępe urazy oraz uszkodzenie słuchu. Ryzyko uszkodzeń termicznych jest wysokie, a skupiają się głównie na rękach i głowie, gdyż energia termiczna łuku elektrycznego uszkadza podczas wypadków najczęściej odsłonięte części ciała poszkodowanych lub słabiej chronione przez odzież. Uszkodzenia skóry i tkanek podskórnych przez łuk elektryczny zazwyczaj rozprzestrzeniają się poza pierwotny obszar oparzeń. Często występuje pożar ubrania.

Łuk elektryczny ze względu na oddziaływanie termiczne jest niebezpieczny dla oczu, powiek i twarzy. Uszkodzenia wzroku powodowane działaniem świetlnym łuku elektrycznego są wywołane przez promieniowanie podczerwone i nadfioletowe. Promieniowanie dociera aż do siatkówki, powodując ogrzewanie płynu soczewkowego, zawierającego białka. W niekorzystnej sytuacji może dojść do lokalnych uszkodzeń siatkówki powodując ślepotę.

Przypadki porażenia prądem elektrycznym strażaków odnotowuje się każdego roku. Dlatego tak ważne jest by każdy strażak wyposażony był w środki ochrony indywidualnej chroniącej przed przypadkowym porażeniem prądem elektrycznym (w skład zasadniczych przedmiotów zalicza się: ubranie specjalne, rękawice specjalne, kominiarkę, buty strażackie dielektryczne, hełm strażacki oraz detektory prądu przemiennego. Takie wymagania stawia Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 września 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. 2000 nr 93 poz. 1035). Istotne by środki ochrony osobistej używane do ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym były wyposażone w izolację elektryczną, a także zakrywały całe ciało oraz głowę w tym twarz. Pod pojęciem środki ochrony indywidulanej rozumie się „urządzenia lub wyposażenie przewidziane do noszenia bądź trzymania w celu ochrony strażaka przed zagrożeniami, które mogą mieć wpływ na jego bezpieczeństwo i zdrowie”.

Normy dotyczące środków ochrony osobistej (PPE) zostały jasno określone w przypadku wystąpienia ryzyka porażenia prądem elektrycznym.

Przykładowe normy:

• Norma EN 443 („Hełmy stosowane podczas walki z ogniem w budynkach i innych obiektach”) dotyczy tego konkretnego zagrożenia i wymienia 3 różne testy służące do oceny przewodnictwa elektrycznego. We wszystkich tych testach zostało użyte napięcie 1200 V AC, a maksymalna dopuszczalna wartość pomiaru prądu upływu to 1,2 mA. Test ten ma za zadanie sprawdzenie, czy dany hełm zapewnia użytkownikowi ochronę przed działaniem prądu elektrycznego o napięciu ok. 440 V AC. W przypadku napięcia o wartości powyżej 440 V AC należy stosować hełmy zgodne z normami EN 443 oraz EN 50365 1000 V AC („Hełmy elektroizolacyjne”), testowane przy napięciu 10 000 V.
• Norma EN 14458 („Osłony twarzy i wizjery przeznaczone do użytku z hełmami strażackimi”), która również dotyczy ryzyka porażenia prądem, wymienia 2 testy jakim zostają poddane osłony twarzy, aby zapewnić użytkownikowi bezpieczeństwo przy napięciu o wartościach do ok. 440 V AC — test przewodnictwa elektrycznego z użyciem modelu głowy i test izolacji powierzchni.

Bardzo dobrym przykładem ŚOI zapewniającym maksymalne bezpieczeństwo użytkownikom, może być hełm Gallet F1XF firmy MSA.

Główne cechy tego produktu:

• powierzchnia osłony twarzy hełmu Gallet F1 XF została zwiększona, w celu ochrony całej twarzy oraz obydwu stron głowy przed skutkami wystąpienia łuku elektrycznego,
• całkowite pokrycie twarzy oraz odpowiednia grubość wizjera, którą oferuje ten hełm, gwarantuje pełną ochronę twarzy przed rozpryskami oraz zagrożeniami związanymi z wystąpieniem łuku elektrycznego,
• osłony twarzy firmy MSA (ta pokryta złotem i przezroczysta) przeszły testy z pomyślnym wynikiem zgonie z normą GS ET29 (klasa 1). Norma ta wymaga testów z użyciem prawdziwego łuku elektrycznego, aby potwierdzić właściwości testowanego produktu.

Dodatkowo, jak informuje firma MSA, hełm Gallet F1XF został poddany testom zgodnie z normą EN 50365:2002 („Hełmy elektroizolacyjne do prac przy instalacjach niskiego napięcia”), a osłona twarzy hełmu jest zgodna z normą EN 170, dotyczącą promieniowania UV.

Zaletą jest również fakt, że hełm strażacki Gallet F1XF może być jednocześnie używany z ochronnikami słuchu w celu ochrony przed hałasem powodowanym przez pracę elektronarzędzi używanych do cięcia pojazdu lub przez łuk elektryczny.

Nasz oferta:

Hełm MSA Gallet F1 XF

Detektory napięcia

Buty gumowe Strażak

Buty strażackie gumowe FHR 004

Buty strażackie gumowe FIREMAN