Maseczki ochronne

9 kwietnia premier Mateusz Morawiecki poinformował, że od 16 kwietnia br. wprowadzony zostaje obowiązek zakrywania ust i nosa w przestrzeni publicznej. Minister Łukasz Szumowski uściślił, że nie musi być to maseczka ochronna.

Zgodnie z obecnymi informacjami na temat wirusa SARS-CoV-2 wywołującego chorobę COVID-19, wirus ten rozprzestrzenia się drogą kropelkową i przez kontakt. Każdy z nas narażony jest na potencjalnie zakaźną wydzielinę dróg oddechowych, każda osoba, która znajdzie się w odległości ≤1 metra (bliski kontakt) od osoby z objawami ze strony układu oddechowego (np. kichanie, kaszel). SARS-CoV-2, aby zarazić musi przedostać się z nosiciela na inną osobę , przy pomocy nośnika, jakim jest aerozol w postaci mgły, która zawiera cząsteczki ciekłe (kaszel, kichanie, krople śliny) zawierające wirusa. Jest rzeczą oczywistą, że każda maska, nawet niespecjalistyczna, w pewnym stopniu ogranicza aerozolowanie. Słowa „w pewnym stopniu” mają tu kluczowe znaczenie.

Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób ECDC informuje, że stosuje się je, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się aerozoli i wydzielin pochodzących z dróg oddechowych. Istnieje ograniczona liczba dowodów na to, że niemedyczne maseczki wykonane z różnych materiałów mogą zmniejszać stopień uwalniania się do otoczenia wydychanych kropelek. Wykazano, że skuteczność filtrowania różnego rodzaju maseczek niemedycznych jest bardzo niska, na poziomie 2-38 procent.

Załączony materiał filmowy prezentujący właściwości ochronne maseczek specjalistycznych (zgodnych z normami dla ŚOI) oraz szytych w warunkach domowych. Proste doświadczenie udowadnia niską skuteczność zabezpieczenia "domowej" osłony twarzy (ust i nosa).

Maseczki ochronne - test na przepuszczalność

 

Maseczki ochronne to teraz temat interesujący nas wszystkich, dlatego postanowiłam go nieco przybliżyć.

Wyróżnia się różne rodzaje maseczek: półmaski filtrujące , medyczne w tym chirurgiczne oraz te wykonane własnoręcznie w warunkach domowych, na przykład z bawełny.

Półmaski: wyrób o cechach ochronnych, chroniący przed aerozolami w tym bioaerozolami, półmaska filtrująca powinna okrywać nos, usta i brodę. Może mieć zawór (-ory) wdechowy (-e) i/lub wydechowy (-e. ). Półmaska składa się częściowo lub całkowicie z materiału filtracyjnego lub części twarzowej , w której filtr (-y) główny (-e) tworzy (-ą) nierozerwalną część sprzętu. Półmaski ochrony dróg oddechowych zabezpieczają przed wodnymi i oleistymi cząsteczkami aerozoli w trzech klasach a ich funkcja ochronna jest standaryzowana w całej Europie, zgodnie z normą PN-EN 149 „Sprzęt ochrony układu oddechowego - Półmaski filtrujące do ochrony przed cząstkami - Wymagania, badanie, znakowanie”. Określa się je w skrócie jako półmaski filtrujące cząsteczki lub maski przeciwpyłowe i obejmują one klasy ochrony FFP1, FFP2 i FFP3. Półmaski ochrony dróg oddechowych chronią przede wszystkim przed mgłą (aerozolem), pyłem, dymem ale nie chronią przed parą ani gazem. Półmaski powinny spełniać następujące wymagania:

• zgodność z normami:

  • PN-EN 140:2001/Ap1:2003 - Sprzęt ochrony układu oddechowego – Półmaski i ćwierćmaski – Wymagania, badanie, znakowanie ( lub odpowiednio EN 140:1998 EN 140:1998/AC:1999);

  • PN-EN 149+A1:2010 - Sprzęt ochrony układu oddechowego – Półmaski filtrujące do ochrony przed cząstkami – Wymagania, badanie, znakowanie ( lub odpowiednio EN 149:2001+A1:2009)

• deklaracja zgodności  na zgodność z wymaganiami rozporządzenia UE 2016/425

• oznakowanie znakiem CE

Półmaski mogą spełniać  wymagania normy NIOSH-42C FR84 (USA) lub GB2626-2006 (Chiny) lub AS/NZ 1716:2012 (Australia) lub JMHLW .

Półmaski filtrujące dzielimy na trzy klasy, ze względu na skuteczność filtracji i ich całkowitego przecieku wewnętrznego, oznaczając odpowiednio symbolem:

FFP1, FFP2, FFP3 – wskazuje klasę ochrony filtra: najsłabsza to 1, najwyższa – 3;

NR – półmaska jednorazowego użytku. Nie zakładaj jej ponownie i nie noś dłużej niż 8 godzin (przeznaczona jest do prac przez jedną zmianę roboczą);

R – półmaska wielokrotnego użytku;

D – oznacza, że maska pozytywnie przeszła badanie na zatkanie pyłem dolomitowym. Wybierz produkt z tym znakiem, jeśli planujesz przez dłuższy czas pracować w zapylonym pomieszczeniu, np. podczas remontu domu.

Przy produkcie producent powinien również zamieścić informację o sposobie konserwacji, w tym jakim środkiem należy czyścić półmaskę filtrującą, aby nie zniszczyć materiału filtrującego lub filtra Jeżeli półmaska filtrująca jest wyposażona w filtr, trzeba sprawdzać go co jakiś czas, konserwować i wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta. Warto zwrócić uwagę na powierzchnię materiału filtracyjnego – brudna maska może stracić swoje właściwości ochronne.

Podstawowe elementy półmaski filtrującej:

• zacisk nosowy, lub odpowiednio wyprofilowana część nosowa czaszy półmaski,

• zawór wydechowy – (opcjonalnie),

• taśmy nagłowia wykonane z gumy pasmanteryjnej lub lateksowej lub innego materiału tekstylnego,

• zapinki taśm nagłowia – (opcjonalnie).

Maseczki medyczne - produkt o cechach ochronnych, chroniących przed czynnikami biologicznymi:

• powinien spełniać wymagania normy EN 14683

  • skuteczność filtracji bakteryjnej (BFE) jak dla masek typu II lub IIR,

  • oddychalność (ciśnienie różnicowe - Pa) jak dla masek typu II lub IIR,

  • biostatyczność (zachowanie czystości bakteryjnej) lub powinien być wykonany z materiału spełniającego powyższe wymagania,

• być wykonany z trójwarstwowej włókniny,

• być wiązany z tyłu na troki lub posiadać gumkę umożliwiającą założenie maseczki o uszy,

• wykonane z materiału minimum 1 klasy palności,

• w części środkowej posiadać zakładki (harmonijka) umożliwiające dopasowanie maseczki do kształtu twarzy – zakrycie nosa, ust i brody,

• w jednej krawędzi posiadać wzmocnienie umożliwiające dopasowanie maseczki do nosa zapewniające szczelność przylegania,

• rozmiar wyrobu „na płasko” co najmniej 17,5 cm x 9 cm.

Maseczki chirurgiczne - powinny spełniać następujące wymagania:

• zgodność z normami:

  • PN-EN 14683:2006- Maski chirurgiczne -- Wymagania i metody badania (lub odpowiednio EN 14683:2005)

• deklaracja zgodności  na zgodność z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2016 r. w sprawie wymagań zasadniczych oraz procedur oceny zgodności wyrobów medycznych (Dz. U. poz. 211) albo deklaracja zgodności z wymaganiami dyrektywy 93/42/EWG,  albo deklaracja zgodności z wymaganiami rozporządzenia (UE) 2017/745

• oznakowanie znakiem CE

Infografika odnośnie masek i ich zastosowania od AEDMax.pl

 

ECDC Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób: używanie medycznych masek na twarz przez pracowników opieki zdrowotnej musi mieć pierwszeństwo przed używaniem w społeczności.

Wytyczne dla strażaków OSP do zabezpieczenia i zakresu prowadzenia działań (tożsame z wytycznymi obowiązującymi w PSP) uwzględniają stosowanie maseczek chirurgicznych oraz maseczek typu FFP2 i FFP3

https://www.straz.gov.pl/Koronawirus/index

Maseczki niemedyczne - produkt przeznaczony dla osób, które nie wykonują zawodów medycznych oraz nie potwierdzono u nich aktywnego zakażenia COVID 19.

• maseczki mogą być wykonane tkanin bawełnianych, bawełnianych z domieszką elastanu, bawełnianych z lnem, lnianych, poliesterowych 100%; wiskozowych z domieszką poliestru, poliamidowych z poliestrem mogą być wykonane również z fizeliny

• materiały, z których wykonane są maseczki powinny posiadać certyfikat STANDARD 100 OEKO-TEX ®

• materiał powinien mieć możliwość prania w temperaturze 60°C (dotyczy maseczek, które potencjalnie mogą być użyte więcej niż jeden raz, jednorazowe powinny być oznaczone, że nie są przeznaczone do ponownego użytku)

• w przypadku materiałów o niskiej gramaturze należy zwielokrotnić liczbę warstw tkaniny

• maseczki powinny być wiązane z tyłu na troki lub mieć gumkę umożliwiająca założenie maseczki o uszy

• wykonane z materiału minimum 1 klasy palności

• w części środkowej zakładki (harmonijka) umożliwiające dopasowanie maseczki do kształtu twarzy – zakrycie nosa, ust i brody

• w jednej krawędzi wzmocnienie umożliwiające dopasowanie maseczki do nosa zapewniające szczelność przylegania

• rozmiar wyrobu „na płasko” co najmniej 17,5 cm x 9 cm.

 

Wg. ECDC nie należy nakładać maseczek na twarz małych dzieci w wieku poniżej 2 lat, każdego, kto ma problemy z oddychaniem lub jest nieprzytomny, obezwładniony lub w inny sposób nie może samodzielnie usunąć maski.

W Polsce od 16 kwietnia ust i nosa nie muszą mieć zakrywane dzieci do ukończenia czwartego roku życia oraz osoby, które nie mogą zakrywać ust lub nosa z powodu stanu zdrowia, niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym albo głębokim lub niesamodzielności (nie będzie wymagane okazanie orzeczenia lub zaświadczenia w tym zakresie).

 

Wypowiedź dr Piotra Dąbrowieckiego, alergologiem i internistą,

„- Osobom z astmą i chorobami dróg oddechowych trudno jest oddychać przez maseczki specjalistyczne, które mają system filtrów. Powoduje on, że powietrze z trudem się przeciska przez taką maskę (…) Natomiast maski chirurgiczne lub na przykład bawełniane, które są teraz polecane, nie powinny utrudniać oddychania osobom, które przemieszczają się w sposób spokojny po chodniku czy drodze - tłumaczył. - Myślę, że te maski nie ograniczą w sposób istotny oddychania osobom z astmą. Być może dla osób z astmą ciężką taka maska mogłaby stanowić problem, ale wtedy takie osoby przebywają po prostu w domu i nigdzie nie wychodzą. Co za tym idzie - nie muszą zakładać maski – dodał.”

 

Istotne jest, żeby mieć świadomość, że maseczki to środek uzupełniający, a nie zastępczy!  Należy się z nimi umiejętnie obchodzić: odpowiednio nosić, zakładać, zdejmować, a także utylizować lub dezynfekować. Nosząc ją, nadal powinno się zachowywać bezpieczną odległość od innych osób (2 metry) i pamiętać o regularnej higienie rąk. Niewłaściwe stosowanie ich może zwiększyć ryzyko infekcji.

 

Jak prawidłowo nosić maseczkę ochronną twarzy z tkaniny.

1. Przed założeniem maseczki zdezynfekuj ręce płynem na bazie mocnego alkoholu bądź umyj je dokładnie mydłem i wodą.

2. Zakryj usta i noc maską, upewnij się, że między twarzą a maską nie ma żadnych przerw.

   Odstająca z boków maseczka to droga przedostawania się aerozoli – zarówno na zewnątrz, jak i do wewnątrz maseczki. Warto przećwicz poprawne zakładanie maseczki w domu. W przypadku maseczki trójwarstwowej zwróć uwagę na to, żeby biała strona, która zawiera absorbent, ma przylegać do twarzy natomiast strona kolorowa (na ogół niebieska lub zielona) jest zewnętrzna. Na białej stronie zlokalizuj blaszkę – to górna część maski i powinna przylegać do nosa.

3. Maseczka powinna zakrywać całkowicie podbródek, usta i nos. W trakcie noszenia nie należy maseczki opuszczać.

4. Nie dotykaj maseczki po jej założeniu. Jeżeli jednak dotkniesz maseczki w trakcie stosowania, powinieneś od razu zdezynfekować ręce.

5. Wymień maseczkę, gdy zrobi się wilgotna lub mokra. Taka maseczka nie spełnia już swojej funkcji, a co więcej, może zwiększać ryzyko zakażenia.

6. Zdejmując maseczkę, nie dotykaj jej przedniej części, bo może zawierać patogeny na swojej powierzchni. Maseczki wiązane należy rozwiązać i zdjąć, trzymając je za sznurki. W przypadku maseczek na gumkach – należy jednocześnie chwycić za gumki z jednej i drugiej strony i delikatnie usunąć maseczkę z twarzy.

7. Po zdjęciu maseczki należy zdezynfekować lub dokładnie umyć ręce.

8. Jeżeli maseczki są przeznaczone do jednorazowego użytku to należy tego bezwzględnie przestrzegać i nie używać ich ponownie. Po zdjęciu maseczkę należy wyrzucić do pojemnika na śmieci. W przypadku maseczki wielorazowego przeznaczenia należy ją wyprać w min. 60°C

9. Żadna maseczka nie chroni całkowicie przed zakażeniem! Nosząc ją, nadal powinieneś zachowywać bezpieczną odległość od innych osób (2 metry) i pamiętać o regularnej higienie rąk. Ogranicz również do minimum prowadzenie rozmów w maseczce, by uniknąć jej szybkiego zawilgocenia.

 

Maseczki ochronne powinny:

• przylegać ściśle, ale wygodnie do twarzy,

• być zabezpieczone opaskami lub pętelkami na uszy,

• preferowane są z wieloma warstwami tkaniny,

• pozwalają oddychać bez ograniczeń,

• można prać i suszyć w pralce bez uszkodzenia lub zmiany kształtu,

   

Maseczki powinni bardzo szczelnie przylegać do twarzy, co powoduje, że dość szybko staną się wilgotne przez bezpośredni kontakt z ustami. W momencie kiedy czujemy, że noszona na twarzy ochrona jest przemoczona natychmiast powinniśmy ją zmienić na nową nie zapominając o procedurze bezpiecznego ściągania i umyciu lub zdezynfekowaniu rąk. W przypadku każdego człowieka czas, w którym maseczka stanie się nieprzydatna będzie nieco inny, ale można przyjąć, że może on trwać od kilkunastu minut do maksymalnie kilku godzin. 

ECDC zaleca noszenie tkaninowych okryć twarzy w miejscach publicznych, w których inne środki dystansowania społecznego są trudne do utrzymania (np. sklepy spożywcze i apteki), szczególnie w obszarach o znacznym zasięgu społecznym. Osłony twarzy wykonane z artykułów gospodarstwa domowego lub wykonane ze zwykłych materiałów w domu po niskich kosztach powinny być stosowane jako dodatkowy, dobrowolny środek ochrony zdrowia publicznego.

 

Nie zapominajmy również o oczach - spojówki to istotne wrota zakażenia.

Ochrona oczu – okulary ochronne, gogle lub jednorazowa osłona twarzy, która całkowicie zakrywa przód i boki twarzy.

Osobiste okulary i soczewki kontaktowe NIE są uważane za odpowiednią ochronę oczu!

Okulary ochronne powinny charakteryzować:

• współczynnikiem  przepuszczania świata – nie mniej niż 74,4 %,

• powinny być wyposażone co najmniej w osłonki boczne chroniące bezpośrednią okolice oczu,

• okolica nosa wyposażona w zabezpieczenie zapobiegające otarciom,

• powinny być wykonane z materiałów niepalnych.

Gogle powinny charakteryzować się:

• współczynnikiem  przepuszczania świata – nie mniej niż 74,4 %,

• ergonomia wykonania powinna zapewniać szczelność przylegania do okolic oczu i nosa,

• okolica nosa wyposażona w zabezpieczenie zapobiegające otarciom,

• wyposażone w elementy umożliwiające dopasowanie do obwodu głowy użytkownika,

• powinny być wykonane z materiałów niepalnych.

Osłony twarzy ( np. przyłbice) powinny charakteryzować się:

• współczynnikiem  przepuszczania świata – nie mniej niż 74,4 %,

• wyposażone w elementy umożliwiające dopasowanie do obwodu głowy użytkownika,

• powinny być wykonane z materiałów niepalnych.

 

Na temat informacji o jednorazowych rękawiczek medycznych zapraszam do wpisu:

Jednorazowe rękawiczki medyczne

Pamiętajmy o prawidłowym stosowaniu środków ochronnych - częstej wymianie maseczek jednorazowych oraz wielorazowych czy rękawiczek, dobrym ich dopasowaniu, dezynfekowaniu produktów przeznaczonych do wielokrotnego użytku. Żadna z metod ochronnych stosowana solo nie będzie tak skuteczna jak cała gama możliwych zabezpieczeń użyta jednocześnie wraz z nieodzowną higieną rąk!

 

 

 

 

Źródła:

Medycyna praktyczna mp.pl
erwis Rzeczypospolitej Polskiej gov.pl
ECDC Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób Używanie
CDC Centres for Disease Control and Prevention
World Health Organization
GIS
Nauka w Polsce Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Komenda Główna PSP straz.gov.pl
blog Strażak XXI wieku
tvn24.pl
AEDMax.pl