Menu
Pożary traw i lasów mimo zdecydowanie większej świadomości społeczeństwa oraz wielu kampaniom edukującym to nadal zmora strażaków. To spore zagrożenie dla samych ratowników – wynikające z samego pożaru, czyli standardowych zagrożeń spowodowanych pożarem oraz te dodatkowe wynikające z prowadzenia działań na niekiedy sporym obszarze, przed długi czas w trudnych warunkach atmosferycznych tj. pełne nasłonecznienie, wysoka temperatura i zapylenie. Wymaga to zapewnienia maksymalnego poziomu bezpieczeństwa przy maksymalnym zapewnieniu ergonomii i swobody pracy, zarówno jak chodzi o środki ochrony indywidualnej oraz sprzęt gaśniczy, który może ułatwić prowadzenie i efektywność działań.
Przed rozpoczęciem akcji gaśniczej.
Przeprowadzenie dobrego rozpoznania to klucz do przeprowadzenia sprawnej akcji gaśniczej, wypracowania założeń taktycznych i rozdzielenia zgromadzonych sił i środków. Pożary traw, czy lasów są jednymi z trudniejszych do przewidzenia – zmienne warunki atmosferyczne czy wiatr potrafią zaskoczyć. Dlatego w przypadku dużych pożarów na otwartej przestrzeni, bardzo dobrze sprawdzają się systemy monitorowania działań i rozpoznania z powietrza. Pomagają one zapewnić stały nadzór nad obszarem działań, jednostkami biorącymi udział w akcji gaśniczej, ale też szybko pomóc wyłapać powstające zagrożenia tj. zamiana kierunku wiatru i rozprzestrzeniania się pożaru, okrążanie strażaków przez ogień, czy chociażby podchodzenie ognia pod tereny zaludnione i zurbanizowane. Idealnym systemem do zastosowania stałego monitoringu i rozpoznania z powietrza będzie Fotokite Sigma - bezzałogowy system powietrzny UAS pozwalający w szybki sposób zbierać informację z miejsca zdarzenia. Umożliwia to zamontowany w jednostce latającej system dwóch kamer. Kamery RGB z 5-krotnym zoomem cyfrowym oraz kamery termowizyjnej IR, która daje możliwość obserwacji obiektów w całkowitej ciemności oraz przy dużej nieprzejrzystości powietrza (zadymieniu, zapyleniu). Obsługa urządzenia jest niezwykle łatwa i intuicyjna, startuje i ląduje po naciśnięciu jednego przycisku. Fotokite Sigma jest urządzeniem na uwięzi, dzięki czemu czas pracy urządzenia w powietrzu jest nieograniczony i nie wymaga stałego nadzoru operatora. Maksymalna wysokość pracy urządzenia to 45 metrów. W przypadku pożarów na otwartym terenie, szczególnie przydatna może okazać się się funkcja Search & Rescue - funkcja skanowania 360 stopni umożliwiająca natychmiastowy pełen podgląd miejsca zdarzenia oraz możliwość strumieniowego przesyłania obrazu na żywo z kamer do sztabu akcji poprzez transmisję internetową. O zaletach urządzenia wspomniałam na łamach naszego ogniowego bloga , sprawdź: Fotokite sigma ratownicza rewolucja
Czym gasić.
W przypadku niewielkich powierzchniowo i nierozwiniętych pożarów traw, istnieje możliwość ich gaszenia całkiem szeroką gamą sprzętu (w tym podręcznego). Do dyspozycji strażaków pozostają najprostsze narzędzia takie jakie szpadle, łopaty, aż po dedykowane tłumice. W ostatnich latach największym zainteresowaniem cieszą się te gumowe z aluminiowymi teleskopowymi drążkami, które są lżejsze i pozwalają zaoszczędzić miejsce podczas transportu. Bardzo dobrym uzupełnieniem wyżej wymienionych ,,narzędzi’’ są hydronetki plecakowe. Ich zaletą jest możliwość użycia w terenie trudnodostępnym bez konieczności budowy linii gaśniczej oraz wykorzystanie do dogaszania zarzewi ognia, z którymi nie poradzą sobie tłumice – np. zalegające konary drzew. Hydronetki pomieszczą z reguły kilkanaście litrów wody, wykonane są z tworzyw sztucznych w formie sztywnego lub miękkiego zbiornika zakładanego na plecy, wyposażonego w lancę z pompką, z możliwością regulacji prądu wody na rozproszony lub zwarty. Zaletą niektórych modeli hydronetek (wyposażonych w filtr przy zaworze do napełniania), jest też możliwość napełniania ich wodą z zbiorników wodnych typu rzeka, jezioro. Hydronetki wykonane są też w kolorach jaskrawych, które dodatkowo pomagają w lokalizacji użytkownika, szczególnie w warunkach ograniczonej przejrzystości powietrza. Gdy powyższy sprzęt okazuje się niewystarczający, ratownikom pozostaje budowa linii gaśniczych. W ostatnich latach w przypadku pożarów traw lub lasów, obok standardowych linii głównych i gaśniczych, coraz częściej wykorzystuje się węże tłoczne W-25 wraz z dedykowanymi prądownicami oraz rozdzielaczami i redukcjami do standardowych nasad. Rozwiązanie to jest zdecydowanie bardziej ergonomiczne dla strażaków - pozwala łatwiej działać – poruszać się z liniami gaśniczymi w otwartym terenie oraz zdecydowanie zmniejsza zapotrzebowanie na wodę w czasie rzeczywistym. Należy jednak pamiętać, że w przypadku pożarów o znacznych rozmiarach, konieczne będzie już tworzenie buforów wodnych opartych np. na zbiornikach brezentowych. Prawdopodobnie wtedy wskazanym będzie też wykorzystanie samochodów bojowych (możliwość użycia działek WP, linii SN lub zraszaczy, czy dysz montowanych w podwoziu pojazdu) lub nawet jednostek latających – śmigłowce ze zbiornikami gaśniczymi lub dromadery.
ŚOI dla ratowników.
Jedną z kluczowych kwestii w przypadku pożarów traw, jest zabezpieczenie dróg oddechowych. Zarówno przed działaniem dymu i gazów pożarowych, jak i powstałym podczas działań pyłem. Ciężko wyobrazić sobie działanie przy pożarze traw w aparatach ochrony układu oddechowego, idealnie za to sprawdzą się tutaj maski przeciwpyłowe FFP3 lub FFP2, które zabezpieczą drogi oddechowe. Coraz częściej producenci ŚOI dla ratowników tworzą również ubrania dedykowane do działań gaśniczych w przestrzeniach otwartych i leśnych. Ubrania te, w porównaniu do standardowych ubrań specjalnych wykorzystywanych przez strażaków są z reguły wykonane z pojedynczej warstwy lekkiego, ale mocnego materiału różnego typu – zależnego od producenta. Materiały te zapewniają lepsze odprowadzanie wilgoci, ciepła i przewiewności w porównaniu do standardowych ubrań specjalnych. Chronią one jednak nadal przed działaniem promieniowania cieplnego, czy urazami mechanicznymi. Ich ogromną zaletą jest większy komfort pracy użytkownika, większa ergonomia oraz swoboda ruchu, która jest kluczowa podczas przemieszczania się w głąb danego terenu podczas działań, gdzie gaszenie odbywa się głównie przy użyciu zasobów ludzkich z podręcznym sprzętem gaśniczym. W ostatnim czasie trwają też intensywne dyskusje nt. wykorzystania hełmów lekkich, które zapewniają ochronę głowy, ale są jednak lżejsze i również zapewniają większą swobodę ruchu. Warto pamiętać, że w przypadku użycia hełmu lekkiego przy pożarach na otwartej powierzchni, powinien on być wyposażony najlepiej w przyłbice chroniącą twarz lub gogle ochronne, zapewniające bezpieczeństwo i chroniące wzrok. W ostatnich latach popularne staje też wyposażenie strażaków biorących udział w gaszeniu pożarów traw, czy lasów na dużym obszarze, w indywidualne pakiety medyczne – mogą one zawierać opatrunki specjalistyczne na oparzenia, opatrunki na obtarcia nóg, środki do przemywania oczu, dekontaminacji rąk i innych części ciała oraz standardowe opatrunki na drobne urazy.
Dobre praktyki.
Każdorazowo podczas działań związanych z działaniami gaśniczymi traw lub lasów, należy zadbać o odpowiednie nawodnienie ratowników oraz zapewnienie im miejsca do odpoczynku w możliwie zacienionym/chłodniejszym lub klimatyzowanym miejscu. Strażacy po zakończeniu działań lub w trakcie ich przerwy, powinni mieć również możliwość zapewnienia sobie higieny osobistej – tj. szczególnie umycie (chociaż częściowe) części ciała takich jak twarz, czy ręce. Dodatkowo ważnym elementem jest pełne czyszczenie i sprawdzenie sprzętu po zakończeniu działań i po powrocie do bazy. Sprzęt wykorzystywany w trakcie akcji gaśniczych traw, lasów lub terenów zielonych, jest narażony na zniszczenie, czy uszkodzenia mechaniczne – przetarcia, przebicia itd. Sprzęt ten jest też zdecydowanie narażony na zabrudzenie, szczególnie zapylenie. W przypadku jego niedostatecznego wyczyszczenia, istnieje ryzyko wtórnego wzbijania się pyłu podczas jego ponownego użytkowania.