Określenie strażackiego węża tłocznego odnosi się do węża, którego rolą jest tłoczenie (podawanie) wody lub innych środków gaśniczych od źródła ich czerpania - motopompy (autopompy) do prądownicy, gdzie ujście znajduje uwolniony strumień gaśniczy o odpowiedniej zwartości, prędkości i ciśnieniu. Sprzęt, dobrze znany strażakom, jest podstawowym narzędziem w walce z pożarami. Wymyślenie węża spowodowało, że gaszenie pożarów stało się skuteczniejsze i bezpieczniejsze.
Najstarsze użycie węża pożarniczego potwierdzone zostało w starożytnej Grecji, do tego celu użyto jelita wołu przymocowanego do pęcherza moczonego wodą. Kiedy pęcherz został wyciskany, woda była tłoczona przez długie jelito i kierowana „do miejsc narażonych na ogniste strzały”.
Prototyp nowoczesnego węża pożarniczego tłocznego został opracowany w 1672 roku w Amsterdamie (Holandia). Wykonano go z natłuszczonej skóry. Co ważne posiadał złączki mosiężne przymocowane do każdego końca, aby umożliwić połączenie kilku sekcji.
To jednak wolontariusze straży pożarnej z Filadelfii opracowali pierwszy nitowany skórzany wąż. W 1808 roku ich produkt posiadał szwy utrzymywane razem przez 65-100 metalowych nitów na metr w celu wyeliminowania nieszczelności. Żaden z późniejszych wzorów nie został opracowany na tyle wystarczająco dobrze, aby zastąpić nitowany skórzany wąż strażacki, aż do lat 70. XIX wieku.
O dzisiejszym kształcie węży zadecydował wyrób J.C. Becka z Lipska, który po raz pierwszy utkał wąż pożarniczy z przędzy. Pod koniec XVIII wieku wielu tkaczy lnu i powroźników zajmowało się tkaniem węży sposobem rzemieślniczym.
W zależności od przeznaczenia rozróżnia się typy węży: H - dla hydrantów W - do motopomp i autopomp.
Węże dzielone są ze względu na średnicę przekroju gdzie litera W oznacza wąż, liczba zaś oznacza długość średnicy przekroju poprzecznego.
Oznaczenie węży | Średnica wewnętrzna (mm) | Długość odcinka (m) |
W 25 | 25 | 15 |
W 52 | 52 | (15) 20 |
W 75 | 75 | 20 |
W 110 | 110 | 20 |
Standardowa długość węży tłocznych wynosi 20 m, jednak spotkać się można z długością 15 m w przypadku W25, ale i czasami przy W52. Średnica węża definiuje funkcję: W-25 przypisana jest do tzw. linii szybkiego natarcia umieszczonej na obrotowych zwijadłach przy autopompach w samochodach pożarniczych, gasi się nią małe pożary, głównie wewnątrz pomieszczeń. Węże W-52 służą do budowy linii gaśniczych od rozdzielacza do prądownicy. W-75 wykorzystywane są do budowy linii głównych od nasad pomp do rozdzielaczy. W-110 stosuje się przede wszystkim do przetłaczania dużych ilości wody na duże odległości.
Materiały, z których produkuje się węże tłoczne muszą zapewniać wodoszczelność, charakteryzować się odpornością na działanie chemikaliów oraz warunki atmosferyczne, powinny gwarantować elastyczność i wytrzymałość. Ważne by zapewniały komfort pracy, łatwość transportu i przechowywania, Większość węży tłocznych przystosowana jest do przechowywania na płasko, w celu zminimalizowania zajmowanej przestrzeni.
Jak każdy sprzęt również i węże strażackie wymagają odpowiedniego użytkowania i zadbania. Dzięki utrzymaniu ich w czystości oraz w stanie suchym przedłużamy ich żywotność. Podczas zdarzeń nie narażajmy sprzętu na uszkodzenia, dobrze jest doposażyć się w specjalne akcesoria chroniące węże napełnione wodą przed uszkodzeniami, które mogą spowodować koła pojazdów, ostre krawędzie dachów, występy murów, parapetów, parkanów i inne: mostki przejazdowe, siodełka wężowe etc. Po akcji węże należy umyć zarówno z zewnątrz i wewnątrz (myjki wężowe), rozwiesić w pozycji pionowej, aby ociekła z nich woda. Problem z miejscem rozwiąże specjalna suszarka-stojak, która może pomieścić od kilku do kilkudziesięciu węży, a z powodzeniem można jej użyć również do wysuszeniu innych rzeczy takich jak ubrania strażackie, kapoki, linki, kombinezony nurkowe itp. Wysuszone przechowujmy w zaciemnionym, suchym miejscu. Warto też poddać je próbie wytrzymałościowej min, raz w roku.
Z ciekawych faktów odnotowanych w Polsce na temat w węzy pożarniczych wrate wspomnienia jest rekord, który padł w 2006 r. na 125-lecie OSP w Pleszewie (Wielkopolska). Zbudowano wtedy najdłuższą linię gaśniczą, którą przepłynęła woda. Ponad trzykilometrowy wąż strażacki złożono z 151 dwudziestometrowych odcinków i podłączono do pompy wodnej. Montowaniem węży zajęło się 48 ochotników, co zajęło 15 minut. Aktualny rekord Guinnessa należy jednak do strażaków z Tyrolu Wschodniego, którzy 31 maja 2014 r. zbudowali wąż strażacki o długości 39,27 mil (63,20 km).
Suszarka strażacka do węży pożarniczych