Blackout — jak się przygotować na długotrwały brak prądu?

Gaśnie światło, milkną urządzenia, przestaje działać ogrzewanie, lodówka, internet, a nawet część systemów komunikacyjnych. To nie scena z filmu katastroficznego, ale realne zagrożenie: blackout. W dobie rosnącego zapotrzebowania na energię elektryczną i coraz większej liczby ekstremalnych zjawisk pogodowych, cyberatakóe ryzyko wystąpienia długotrwałej przerwy w dostawie prądu staje się coraz bardziej realne. Czy jesteś na to gotowy?

Czym jest blackout?

Blackout to całkowita lub częściowa przerwa w dostawie prądu na dużym obszarze, trwająca od kilku godzin do nawet kilku dni. W odróżnieniu od krótkiej awarii, blackout może sparaliżować nie tylko życie codzienne, ale i funkcjonowanie całych miast czy nawet większości terytorium państw. Szczególnie niebezpieczne są sytuacje, gdy przerwa w dostawie energii dotyczy infrastruktury krytycznej — szpitali, oczyszczalni, systemów komunikacji czy stacji paliw.

Co może spowodować blackout?

Powodów może być wiele, a niektóre z nich się wzajemnie przenikają:

• Ekstremalne zjawiska pogodowe – burze, śnieżyce, upały i wichury potrafią zniszczyć linie przesyłowe lub doprowadzić do przeciążenia sieci.

• Awarie techniczne – przestarzała infrastruktura, niewystarczające zabezpieczenia i błędy ludzkie mogą doprowadzić do efektu domina.

• Cyberataki – w dobie cyfryzacji sieci energetycznych coraz większe obawy budzą ataki hakerskie na systemy sterujące dostawą prądu.

• Niedobory energii – w sytuacji, gdy zapotrzebowanie przekracza możliwości produkcyjne, operatorzy mogą być zmuszeni do planowych odłączeń (tzw. blackoutu kontrolowanego).

Co się dzieje, gdy znika prąd?

W pierwszych minutach to tylko dyskomfort. Ale po kilku godzinach zaczynają się prawdziwe problemy:

• nie działają lodówki, a jedzenie się psuje,

• nie ma ogrzewania, wody i ciepła,

• przestają działać stacje paliw — nie zatankujesz,

• nie działają terminale — nie zapłacisz kartą, kasy w sklepach też przestają działać

• internet i zasięg GSM telefonów znika - nie można się nigdzie dodzwonić !!!

• nie działa sygnalizacja świetlna — korki, wypadki, panika.

Paraliż transportowy w czasie blackoutu — kiedy wszystko staje w miejscu

Blackout to nie tylko problem z prądem w gniazdku. To również natychmiastowy paraliż komunikacyjny. Gdy zniknie zasilanie, dosłownie wszystko staje — od sygnalizacji świetlnej, przez metro, po ruch lotniczy i kolejowy.

Metro i koleje – zatrzymane bez ostrzeżenia

• Metro, pociągi SKM i inne formy transportu szynowego są zależne od prądu. Brak zasilania = natychmiastowe zatrzymanie składów.

• Jeśli blackout wystąpi nagle – składy zatrzymują się w tunelach, często bez wentylacji i oświetlenia.

• Perony i kasy biletowe stają się bezużyteczne. Windy, ruchome schody i monitoring przestają działać.

• Pociągi dalekobieżne zatrzymują się na trasie — pasażerowie mogą utknąć godzinami w szczerym polu bez informacji, wody czy ogrzewania.

 Autobusy i tramwaje

Zatłoczone skrzyżowania bez sygnalizacji powodują gigantyczne korki, przez które autobusy nie są w stanie przejechać.

Tramwaje – podobnie jak metro – są zasilane elektrycznie, więc zostają unieruchomione od razu

Lotniska — całkowity paraliż powietrzny

• Wieże kontroli lotów, pasy startowe, systemy nawigacyjne – wszystko zależy od prądu.

• Awaryjne zasilanie może działać przez kilka godzin, ale po jego wyczerpaniu:

  • nie działają radary,

  • nie można przyjmować ani wypuszczać samolotów,

  • pasażerowie zostają uziemieni na terminalach bez informacji i wsparcia.

• Linie lotnicze anulują loty – może to wywołać chaos nie tylko lokalnie, ale i w całym europejskim systemie lotów.

 Ruch drogowy — chaos i kolizje

• Brak sygnalizacji świetlnej = korki, stłuczki, panika.

• Kierowcy nie wiedzą, kto ma pierwszeństwo – w centrum miasta może dojść do kompletnego zatoru.

• Służby (policja, pogotowie, straż pożarna) mają utrudniony dojazd — liczy się każda minuta, a każda może być stracona.

Niezbędnik na blackout — sprzęt, który warto mieć pod ręką

 1. Latarki — Twoje oczy po zmroku

• Latarka ręczna LED – niezawodna powinna być w każdym domu.

• Czołówka – uwalnia ręce, idealna do awarii domowych, napraw, poruszania się nocą.

• Zapas baterii – najlepiej dobrej jakości AA/AAA

 2. Powerbanki i zasilanie awaryjne

• Powerbank  – naładujesz telefon

• Agregat prądotwórczy – dla domu jednorodzinnego
  

 3. Radio — dostęp do informacji

Kiedy sieć komórkowa i internet pada, tylko radio zadziała. Krótkofalówki – do komunikacji lokalnej, gdy sieć GSM padnie

• Radio FM na baterie lub z panelem słonecznym – słuchasz komunikatów rządowych, ostrzeżeń i lokalnych wiadomości.

 4. Woda i żywność na minimum 3 dni

• 3 litry wody na osobę dziennie (plus osobno na gotowanie i higienę),

• jedzenie bez potrzeby gotowania – konserwy, puszki, zupki instant, batoniki, orzechy, suchary,

• ręczny otwieracz do puszek!

 5. Apteczka i higiena

• podstawowe opatrunki, plastry, bandaże, leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe,

• środki higieniczne – chusteczki nawilżane, papier toaletowy, żel antybakteryjny,

• leki przyjmowane na stałe – miej zapas na kilka dni.

 6. Ciepło i komfort

• Koce termiczne (ratunkowe) – lekkie, zajmują mało miejsca, a naprawdę działają,

• śpiwory i ciepłe ubrania – warstwowość to klucz,

• źródło ciepła bez prądu –  kominek,

• zapałki, zapalniczki
  

7. Dokumenty, gotówka

• gotówka w małych nominałach – bankomaty i terminale mogą nie działać

Blackout nie pyta, czy jesteś gotowy... Światło zgaśnie bez ostrzeżenia. Ale jeśli będziesz przygotowany, nie spanikujesz. Otworzysz szufladę, sięgniesz po latarkę, zapalisz lampę, uruchomisz radio i spokojnie przeczekasz chaos. Kiedy padną sieci i komunikacja, chaos może rozlać się szybciej niż ci się wydaje. Dlatego przygotuj się na to, że przez kilka lub kilkanaście godzin (a może dni) będziesz musiał radzić sobie bez internetu, telefonu i GPS-a. Jeśli masz plan, sprzęt i zapas informacji — dasz sobie radę.